प्रस्तावना
भारतातील अनेक तरुण आज IAS अधिकारी होण्याचे स्वप्न पाहतात. परंतु ही स्वप्ने साकार करणे सोपे नाही. UPSC ही जगातील सर्वात कठीण परीक्षा मानली जाते. त्यासाठी कठोर परिश्रम, संयम आणि चिकाटी लागते. आज आपण अशाच एका तरुणीची गोष्ट जाणून घेणार आहोत जी एकेकाळी गुरे राखायची, पण त्याच चिकाटीच्या जोरावर आज जिल्हाधिकारी (Collector) म्हणून कार्यरत आहे. तिचे नाव आहे सी वनमती (C Vanmathi).
गरीब घरातील संघर्षाची सुरुवात
सी वनमती यांचा जन्म तामिळनाडूच्या इरोड जिल्ह्यातील सत्यमंगलम येथे झाला. त्यांचे वडील टॅक्सी ड्रायव्हर होते आणि घरात फारसे उत्पन्न नव्हते. त्यामुळे आर्थिक परिस्थिती कमकुवत होती.
लहानपणी वनमती शाळेत जात असतानाच घरातील जनावरे चारण्यासाठी न्यावी लागत. घरखर्च भागवण्यासाठी छोटी-मोठी कामे करावी लागत. पण या सर्व अडचणींमुळे त्यांचे शिक्षण थांबले नाही.
शिक्षणासाठी केलेला संघर्ष
12वी उत्तीर्ण झाल्यानंतर नातेवाईकांनी लग्नासाठी दबाव आणला. मात्र वनमतींनी ठामपणे अभ्यासच करायचा निर्णय घेतला. पालकांनी मुलीच्या इच्छेला पाठिंबा दिला आणि तिने कॉम्प्युटर अॅप्लिकेशनमध्ये पदवी (Degree) घेतली. हाच टप्पा तिच्या आयुष्यातील मोठा वळण ठरला.
प्रेरणा कशी मिळाली?
वनमती यांना दोन घटनांनी IAS अधिकारी होण्याची प्रेरणा दिली –
- त्यांच्या गावात एकदा एका महिला कलेक्टरने भेट दिली होती. त्या भेटीने वनमती प्रभावित झाल्या.
- ‘गंगा यमुना सरस्वती’ या मालिकेत दाखवलेले महिला IAS पात्र.
या दोन्ही गोष्टींमुळे त्यांनी UPSC परीक्षा देण्याचा निर्णय घेतला.
UPSC तयारी आणि अपयश
IAS होण्याचा निर्णय घेतल्यावर त्यांनी UPSC ची तयारी सुरू केली.
- पहिल्याच प्रयत्नात त्या मुलाखतीपर्यंत पोहोचल्या पण अंतिम यश मिळाले नाही.
- पुढच्या दोन-तीन प्रयत्नांत प्रिलिम्स आणि मेन्समध्ये अपयश आले.
- तरीही हार न मानता त्यांनी नोकरी करताना अभ्यास सुरू ठेवला.
इंडियन ओव्हरसीज बँकेत असिस्टंट मॅनेजर म्हणून काम करत असतानाही त्यांनी UPSC साठी अभ्यास सुरू ठेवला.
अखेरचे यश
2015 मध्ये त्यांच्या कष्टांना यश मिळाले. UPSC मध्ये 152 वी रँक मिळवून त्या IAS अधिकारी झाल्या. त्यांना महाराष्ट्र कॅडर मिळाला. सुरुवातीला मुंबईत काम केले आणि सध्या त्या वर्धा जिल्ह्याच्या कलेक्टर आहेत.
तरुणांसाठी प्रेरणा
सी वनमती यांचा प्रवास लाखो विद्यार्थ्यांसाठी प्रेरणादायी आहे. त्यांच्या आयुष्यातील मुख्य शिकवण अशी आहे की –
- कितीही अडचणी आल्या तरी हार मानू नये.
- योग्य मार्गदर्शन, सातत्यपूर्ण मेहनत आणि आत्मविश्वास असेल तर कुठलेही ध्येय साध्य करता येते.
- आर्थिक परिस्थिती कधीही यशामध्ये अडथळा ठरू शकत नाही.
निष्कर्ष
गुरे राखणाऱ्या साध्या मुलीपासून ते जिल्हाधिकारी होण्यापर्यंतचा सी वनमती यांचा प्रवास मेहनत, चिकाटी आणि स्वप्नांवर विश्वास ठेवण्याची ताकद दर्शवतो. आज त्या अनेक तरुणांना प्रेरणा देत आहेत. UPSC ची तयारी करणाऱ्या प्रत्येक विद्यार्थ्याने त्यांच्याकडून शिकण्यासारखे आहे की, “प्रयत्न थांबवले नाहीत तर यश नक्की मिळते.”